Բազաների հետ կատարվող օպերացիաները իրացվում են հարցումների հատուկ SQL լեզվի (Structural Query Languag –ստրուկտուր հարցումների լեզու) օպերատորի միջոցով: SQL –ը թույլ է տալիս բացառել ընդհանուր նշանակման լեզուների օգտագործման ժամանակ կատարվող ծանր և բարդ աշխատանքը: SQL –ի հրամաններն ունեն հատուկ տեսք և մոտ են բազաների հետ կատարվող բնական օպերացիաների տեխնոլոգիային: Օպերացիաները կարող են կատարվել մեկ ամբողջական օբյեկտ համարվող հարցումների ամբողջ խմբի հետ, ինչպես նաև կարող են ուղեկցվել ինֆորմացիայի ցանկացած քանակությամբ, որը կպարունակվի այդ ամբողջության մեջ: Այսպես, SQL լեզուն ապահովում է հարցումների ֆորմալիզացված ձայնագրումը, ինչպես օրինակ «2000թ. հաշվառված ուսանողների քանակը», «Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ մասնագիտությամբ սովորողների քանակը» և այլն:

SQL –ը դա լեզու է, որը խրախուսվում է ՏԲ -րի վերամշակման համարյա բոլոր կոմերցիոն համակարգերի կողմից: Այն հանդիսանում է ռելացիոն համակարգի հետ աշխատելու համար պաշտպանական ստանդարտ: Ժամանակակից ՏԲ-ի կառավարման համակարգում ծրագրային փաթեթների ստեղծման պրոցեսն անվանվում է նախագծում և իրականացվում է աշխատանքային միջավայրի վիզուալ միջոցներով: Նախագծումը կարող է ներառել իրադարձա - կառավարվող ծրագրավորման (event - driven) էլեմենտներ, որի հիմքում հաշվողական գործընթացի այնպիսի կազնակերպումը, երբ ծրագիրը ձևավորվում է որպես ծրագային մոդուլների ամբողջություն, իսկ այդ մոդուլներից յուրաքանչյուրի կատարումը նախաձեռնվում է որոշ համակարգային իրադրությամբ(օրինակ այնպիսին, ինչպիսին կառավարող ստեղնի սեղմումն է` ծրագրի ինտերֆեյսային պատուհանում): Այսպես, շահագործողական ինտերֆեյսում լայնորեն օգտագործվող հրամանային ստեղնի սեղմումը (command button) կարող է նախաձեռնել ծրագրի կատարումը` ինստիտուտի գերազանց ուսանողնրի թվաքանակի հաշվով: Ժամանակակից ծրագրերը, այդ թվում և ՏԲ-րի նախադրյալները իրացնում են օբյեկտային միջավայրեր, որտեղ առարկայական միջավայրի մոդոլավորվող ծրագրի էությունը շահագործողին ներկայացվում է օբյեկտների տեսքով, որոնք օժտված են որոշված բնութագրիչներով (properties) և պահվածքով, և արձագանքում են որոշակի իրադրություններին(events):Այսպես, հրամանային ստեղնը (command button) հանդիսանում է օբյեկտ և օժտված է այնպիսի հատկություններով, ինչպիսիք են գույնը, շրջամակի ձևը, գրության տեքստը` ստեղնի վրա, գրության շրիֆտը և այնպիսի պահվածքային հատկություններ, ինչպիսիք են ստեղնի մեկ կամ երկու հատվածները:Վերամշակումն իրականացվում է wysiwyg (what you see is what you get- ինչ տեսնում ես, այն և ստանում ես) սկզբունքով աշխատանքն ապահովող վիզուալ միջոցներով, որը նախադրյալների վերամշակումը բերում է պրոյեկտավորման(տրադիցիոն ծրագրավորման փոխարեն) և առաջարկում է տեքստի վիզուալ ցրում, ֆոնային երանգների ավտամատիկ որոշում, տեքստի ֆորմատավորում և այլն:

Տվյալների, սարքավորումների, ծրագրային ապահովման հետ միասին ՏԲ-րի համակարգերի գլխավոր կոմպոնենտ են հանդիսանում նաև շահագործողները:Շահագործողների որոշակի մեծ խմբեր են կազմում Կիրառական ծրագրավորողները կամ Վերամշակողները(այն կոչվում է նաև համակարգչային անալիտիկ, պրոյեկտավորող, ծրագրավորող) վերամշակում է աղյուսակների ֆորմատները, պրոյեկտավորում է շահագործողի ինտերֆեյսը, ծրագրավորում է հարցումները: ԵՎ այդ բոլորը վերջնական շահագործողի համար, որը օգտագործելով նախադրյալների ինտերֆեյսը, ներմուծում և խմբագրում է տվյալների աղյուսակները, բաց է թողնում հարցումները և հետևում նրանց իրացման արդյունքներին: Ձեռնարկությունում կենտրոնացված կառավարման դեպքում ՏԲ-րի օգտագործման ժամանակ գոյություն ունի մարդ կամ մարդկանց խումբ, որը պատասխանատվություն է կրում ձեռնարկության տվյալների համար(երբեմն անվանվող Տվյալների ադմինիստրատոր): Ադմինիստրատորը ընտրում է տվյալները, հասկանում է ձեռնարկության ղեկավարության մակարդակով ձեռնարկության անհրաժեշտ տվյալների պահանջը: Նրա պարտականությունների մեջ է մտնում այս կամ այն տվյալների մուտքագրման համար որոշումների ընդունումը, տվյալների օգտագործման և մատուցման ժամանակ հերթականության պահպանումը, ինչպես նաև տվյալների ապահովության ապահովումը: Նշենք, որ շատ դեպքերում շահագործողների տարբեր խմբեր կարող են միավորվել մեկ ամբողջության մեջ . այսպես, միևնույն անհատը կարող է և զբաղվել նախադրյալների մշակմամբ, տվյալների ադմինիստրացմամբ և լինել ՏԲ -ր համակարգի վերջնական շահագործող: Այդպիսի միակցումը հնարավոր է ՏԲ-րի կառավարման համակարգերի օգտագործման ժամանակ, որոնք հնարավորություն են տալիս ծրագրավորումից մինիմալ գիտելիքներ չունեցող մարդկանց պրայեկտավորել ՏԲ-ր և նրանց պարզ նախադրյալները: